การเรียกขวัญคนป่วย: พิธีกรรมของชนเผ่าไทแดง บ้านตะออนใต้ เมืองเชียงค้อ แขวงหัวพัน สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทชนเผ่าไทแดงบ้านตะออนใต้ เมืองเชียงค้อ แขวงหัวพัน สปป.ลาว 2) ศึกษาบทเรียกขวัญคนเจ็บในพิธีกรรมของชนเผ่าไทแดงบ้านตะออนใต้ และ 3) หาแนวทางในการอนุรักษ์บทพิธีเรียกขวัญคนเจ็บของชนเผ่าไทแดงบ้านตะออนใต้ เมืองเชียงค้อ แขวงหัวพัน สปป.ลาว โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ และ ใช้วิธีการสังเคราะห์ข้อมูลด้วยหลักการทางคติชนวิทยา

            ผลการศึกษา โดยใช้วิธีการสังเคราะห์ข้อมูลทางคติชนวิทยา พบว่า 1) ชนเผ่าไทแดงบ้านตะออนใต้ แขวงหัวพัน สปป.ลาว มีวิถีชีวิตที่ติดพันธ์กับการนับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่รอบตัว เช่น ผีบรรพบุรุษ เจ้าป่า เจ้าเขา เจ้าผู้รักษาน้ำ มีภาษาพูด(ไทแดง)เป็นของตนเองแต่ไม่ปรากฎภาษาเขียน(ไทแดง)อย่างชัดเจน ส่วนผู้ที่ได้รับการสืบทอดให้เป็นผู้นำพิธีเรียกขวัญคนเจ็บ จะได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษโดยการสอนบทเรียกขวัญแล้วให้จำไม่มีตำราเอกสารบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร 2) เมื่อคนในชุมชนไทแดง บ้านตะออนใต้     มีอาการเจ็บป่วยโดยไม่ทราบสาเหตุว่ามาจากสิ่งใด จะมีความเชื่อว่าเกิดจากขวัญในตัวหายไปโดยอาจเป็นการกระทำของผีบรรพบุรุษ เจ้าป่าเจ้าเขา ซึ่งบทเรียกขวัญคนป่วยของชนเผ่าไทแดง บ้านตะออนใต้ ได้ปรากฏเนื้อหา 3 เรื่อง ดังนี้ 3.1) การขอร้องอ้อนวอนกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์  3.2) การห้ามขวัญและการบอกเตือนขวัญของคนป่วย 3.3) การเรียกขวัญของผู้ที่เจ็บป่วยนั้นให้กลับมาอยู่กับเนื้ออยู่กับตัว  3) แนวทางการอนุรักษ์ พิธีเรียกขวัญคนเจ็บของชนเผ่าไทแดงบ้านตะออนใต้ เมืองเชียงค้อ แขวงหัวพัน สปป.ลาว ได้แก่ การเผยแพร่ความรู้ทางพิธีกรรมสู่สาธารณชนผ่านการจัดทำเทปบันทึกเสียงบทเรียกขวัญคนเจ็บ  เนื่องจากไม่มีการสืบทอดโดยทายาทหรือภาษาเขียน ผู้ที่สนใจหรืออยากเรียนรู้บทเรียกขวัญ จะต้องฟังแล้วจำเพียงเท่านั้น