แนวทางการจัดการเรียนรู้ภัยพิบัติศึกษาเพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้ภัยพิบัติ ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น

วรินทร สิริพงษ์ณภัทร; อรณิชา  ชุมภูศรี; ชรินทร์ มั่งคั่ง

ผู้แต่ง

วรินทร สิริพงษ์ณภัทร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อรณิชา ชุมภูศรี คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ชรินทร์ มั่งคั่ง คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำสำคัญ:

ภัยพิบัติศึกษา, ความฉลาดรู้ภัยพิบัติ, นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษากระบวนการจัดการเรียนรู้ภัยพิบัติศึกษาเพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้ภัยพิบัติของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น 2) เพื่อเสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้ภัยพิบัติศึกษาเพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้ภัยพิบัติ ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยรวบรวมข้อมูลผ่านการวิจัยเชิงเอกสาร การสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ครูผู้สอนวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม จำนวน 9 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบวิเคราะห์ข้อมูลเอกสาร และแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง

ผลการวิจัยพบว่า 1) กระบวนการจัดการเรียนรู้ภัยพิบัติศึกษา เป็นวิธีจัดการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นให้นักเรียนเกิดการคิดวิเคราะห์ปัญหา คิดวิจารณญาณ และเกิดทักษะการแก้ปัญหา เพื่อให้สามารถรับมือหรือจัดการกับปัญหา ภัยพิบัติที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต และสามารถนำทักษะที่เกิดขึ้นไปต่อยอดในการเรียนรู้เพื่อปรับตัวเข้ากับสถานการณ์โลกได้อย่างเหมาะสม 2) แนวทางการจัดการเรียนรู้ภัยพิบัติศึกษาเพื่อส่งเสริมความฉลาดรู้ภัยพิบัติ มีดังนี้ 2.1) ด้านจัดการเรียนรู้ 2.2) ด้านสื่อและแหล่งการเรียนรู้ 2.3) ด้านการวัดและประเมินผล

References

กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลางสาระภูมิศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และแนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู้. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

ขวัญฤทัย ธรรมกิจไพโรจน์, จันทร์ฉายมณีวงษ์, และจารุวรรณ สนองญาติ. (2566). การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สถานการณ์จําลองเสมือนจริงต่อการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุพรรณบุรี, 6(1), 5-28.

ชนิษฎา นาคธูป, ชรินทร์ มั่งคั่ง, และนิติกร แก้วปัญญา. (2566). การจัดการเรียนรู้วิชาพระพุทธศาสนาโดยใช้ปรากฎการณ์เป็นฐานเพื่อส่งเสริม ทักษะทางสังคม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนกาวิละวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการ สถาบันเทคโนโลยีภาคตะวันออกแห่งสุวรรณภูมิ, 2(1), 30-44.

นัฐยา ทองจันทร์ และพงษ์ศักดิ์ แป้นแก้ว. (2559). การพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นโดยการจัดการเรียนรู้แบบระดมสมอง. วารสารบัณฑิตวิจัย, 7(1), 2-14.

น้ำเพชร นาสารีย์, ศักดิ์สิทธิ์ เหมแก้ว, สมศักดิ์ อรัญญา และ ศรราม สุขสำราญ (2564). การออกแบบการจัดการเรียนรู้บูรณาการโดยใช้ปรากฎการณ์เป็นฐาน: ภัยพิบัติ “อุทกภัย”. วารสารศึกษาศาสตร์ มมร, 9(1), 150-162.

พงษ์พัชรินทร์ พุธวัฒนะ. (2564). การจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียนในยุคดิจิทัล, วารสารนวัตกรรมการเรียนรู้และเทคโนโลยี, 1(2), 1-11.

วรพร ปุณยกนก. (2566). ภาวะโลกเดือดจะส่งผลอะไรในอนาคตบ้าง. https://risc.in.th/th/ knowledge/ภาวะโลกเดือดจะส่งผลอะไรในอนาคตบ้าง.

วัชรพล นาคทับ, ศศิพัชร จําปา, และชัยรัตน์ โตศิลา. (2566). ผลการใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์ที่มีต่อความสามารถในการใช้แหล่งเรียนรู้เพื่อสร้างความรู้เกี่ยวกับอดีตและเจตคติต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น รายวิชาราชบุรีศึกษาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย. วารสารสหวิทยาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 6(3), 1196-1208.

อัจศรา ประเสริฐสิน, กมลทิพย์ ศรีหาเศษ, และอารีรัตน์ ลาวน้อย. (2563). แนวทางการวัด และประเมินผลฐานสมรรถนะในศตวรรษที่ 21, วารสารการวัดผลการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 27(2), 16-31.

Brown, L., Haun, J., & Peterson, L. (2014). A proposed disaster literacy model. Disaster

Collins, A. E. (2009). A Review and Analysis of the Disaster Literacy Scale. Information & Security: An International Journal, 23(1), 53–69.

John, P. (2012). Disaster Education ‘Race’, Equity and Pedagogy. Sense Publishers.

Medicine and Public Health Preparedness, 8(3), 267-275.

Shaw, R., Shiwaku, K., & Takeuchi, Y. (2011). Public education for earthquake disasters: Astudy of residents in Rishiri Town, Japan. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 20(1), 54-68.

United Nations International Strategy for Disaster Reduction. (2009). 2009 UNISDR

United Nations. (2023). Take urgent action to combat climate change and its impacts. Terminology on Disaster Risk Reduction. United Nations.