รำแทงเข้: ความเชื่อ และพิธีกรรมของมโนราห์ กรณีศึกษา: โนราพัน ศ.เจริญศิลป์ บ้านเกาะหยี ตำบลโคกสะบ้า อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง

ผู้แต่ง

  • วรัญญา ขิกขำ สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
  • มณีนุช ตันก่วนก้อง สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
  • เชษฐา มุหะหมัด สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
  • สุธิรา ชัยรักษา สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
  • เมธิรา ไกรนที สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช

คำสำคัญ:

ความเชื่อ, พิธีกรรม, รำแทงเข้, แนวทางอนุรักษ์, มโนราห์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: 1) เพื่อศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมของการรำแทงเข้ บ้านเกาะหยี ตำบลโคกสะบ้า อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง 2) เพื่อศึกษาแนวทางในการอนุรักษ์พิธีกรรมของการรำแทงเข้

วิธีการศึกษา: เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการสังเกต และสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interview) จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ดังนี้ 1) กลุ่มเจ้าของคณะมโนราห์ จำนวน 1 คน เลือกเจาะจงเนื่องจากเป็นผู้ที่มีความรู้ ความสามารถในด้านข้อมูลความเชื่อ และพิธีกรรมเกี่ยวกับการรำแทงเข้ โนราพัน ศ.เจริญศิลป์ 2) กลุ่มนักแสดงโนราห์ จำนวน 3 คน เลือกเจาะจงเนื่องจากเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถในการรำแทงเข้ โนราพัน ศ. เจริญศิลป์ 3) กลุ่มนักดนตรี จำนวน 2 คน เลือกเจาะจงเนื่องจากเป็นผู้ที่มีความรู้ ความสามารถด้านดนตรีในพิธีกรรมรำแทงเข้ โนราพัน ศ.เจริญศิลป์ 4) กลุ่มเจ้าภาพ จำนวน 1 คน เลือกเจาะจงเนื่องจากเป็นผู้ที่มีความเชื่อต่อพิธีกรรมการรำแทงเข้ โนราพัน ศ.เจริญศิลป์ และ 5) กลุ่มผู้ชมการแสดง จำนวน 2 คน เลือกแบบเจาะจงเนื่องจากเป็นผู้ที่มีความชื่นชอบและมีความรู้ความเข้าใจในพิธีกรรมการรำแทงเข้ โนราพัน ศ.เจริญศิลป์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการตีความหมายจากกลุ่มประเด็น (Thematic analysis) เรียบเรียงผลการวิเคราะห์ข้อมูลเกี่ยวกับการรำแทงเข้ กรณีศึกษาความเชื่อและพิธีกรรม ตำบลโคกสะบ้า อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง โดยมีสาระสำคัญที่ได้จากการสัมภาษณ์แล้วสรุปประเด็นปัจจัยที่สำคัญ และนำเสนอโดยการพรรณนาวิเคราะห์

ข้อค้นพบ: การรำแทงเข้ในพิธีโนราห์โรงครู เป็นการแสดงที่มาจากความเชื่อเรื่องการทิ้งเคราะห์ลอยโศกไปกับจระเข้ โดยโนราห์ใหญ่จะสวมบทบาทเป็นไกรทอง ใช้หอกแทงจระเข้จำลองที่สร้างจากกล้วยตานี เพื่ออวดทักษะการแสดงและขับไล่เสนียดจัญไรให้หมดสิ้นไป ถือเป็นพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อมโยงกับความเชื่อและวิถีชีวิตของชาวใต้

การประยุกต์ใช้จากการศึกษานี้: การนำองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อของพิธีกรรมการรำแทงเข้มา เป็นแนวทางในการอนุรักษ์พิธีกรรมการรำแทงเข้ไม่ให้สูญหายไป

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมวัฒนธรรม. (2563). โนรา: ศิลปะการร้อง รำ ที่ผูกผันกับชีวิต. สืบค้นเมื่อ 21 มีนาคม 2568, จาก https://qrcode.culture.go.th/pdfbook/Nora%20a%20Living%20Dance%20Tradition%20of%20Southern%20Thailand.pdf

ธวัช ปุณโณทก. (2538). วัฒนธรรมพื้นบ้าน: คติความเชื่อ ความเชื่อพื้นบ้านอันสัมพันธ์กับวิถี. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ประโรม กุ่ยสาคร. (2547). การพัฒนาแบบฝึกเสริมทักษะ เรื่อง การคูณการหารโดยการบูรณาการภูมิปัญญาท้องถิ่นสำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 (วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการนิเทศ). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

สายฝน ไฝเส้ง. (2557). การใช้อาวุธในการรำโนราประกอบพิธีกรรม. วารสารศิลปะและวัฒนธรรมแห่งเอเชีย, 14(1), 99-110.

สุนันทา แซมเพชร. (2547). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรม เรื่อง แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านอาชีพสำหรับครูประถมศึกษา จังหวัดสมุทรสงคราม (วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการนิเทศ). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

แสงอรุณ กนกพงศ์ชัย. (2548). วัฒนธรรมในสังคมไทย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อัศนัย เล่งอี้. (2556). ศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรมโนรา. วารสารวิชาการ AJNU ศิลปะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 4(2), 1-15.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-11-10

รูปแบบการอ้างอิง

ขิกขำ ว., ตันก่วนก้อง ม., มุหะหมัด เ., ชัยรักษา ส., & ไกรนที เ. (2025). รำแทงเข้: ความเชื่อ และพิธีกรรมของมโนราห์ กรณีศึกษา: โนราพัน ศ.เจริญศิลป์ บ้านเกาะหยี ตำบลโคกสะบ้า อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง . วารสารพิพัฒนสังคม, 2(3), 9–21. สืบค้น จาก https://so15.tci-thaijo.org/index.php/jsdrp/article/view/1646

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย