การบริหารจัดการพลังงานและการจัดการนวัตกรรมทางสังคมที่ส่งผลต่อประสิทธิผล การประหยัดพลังงานของโรงงานอุตสาหกรรมในนิคมอุตสาหกรรมอมตะซีตี้ จังหวัดชลบุรี
คำสำคัญ:
การบริหารจัดการพลังงาน, การจัดการนวัตกรรมทางสังคม, ประสิทธิผลการประหยัดพลังงานบทคัดย่อ
การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาการบริหารจัดการพลังงาน การจัดการนวัตกรรมทางสังคมและประสิทธิผลการประหยัดพลังงาน 2. เพื่อศึกษาการบริหารจัดการพลังงานและการจัดการนวัตกรรมทางสังคม ที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการประหยัดพลังงาน ประชากร คือ โรงงานอุตสาหกรรมในนิคมอุตสาหกรรมอมตะซีตี้ จังหวัดชลบุรี จำนวน 700 แห่ง ใช้กลุ่มตัวอย่าง 248 แห่ง ผู้ตอบแบบสอบถามคือ ผู้บริหารระดับสูง ประกอบด้วย ผู้จัดการใหญ่ รองผู้จัดการใหญ่ ผู้ช่วยผู้จัดการใหญ่ หรือผู้บริหารระดับกลาง ประกอบด้วย รองหัวหน้าหน่วยงาน ผู้อำนวยการ ผู้จัดการ หรือผู้ที่ได้รับมอบหมายจากสถานประกอบการ ซึ่งผู้ที่ตอบแบบสอบถามถือว่าเป็นตัวแทนของหน่วยงานนั้น ๆ เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย แบบสอบถาม แบบมาตรวัดประมาณค่า 5 ระดับ ตรวจสอบความถูกต้องของเนื้อหา โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 10 คน โดยใช้ค่า S-CVI (Scale content validity index) ค่าเฉลี่ย CVI = 9.49 ค่า S-CVI = 0.95 และค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามเกินกว่า 0.9 ทุกข้อ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้ Google form สถิติที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ และการวิเคราะห์สมการถดถอยพหุคูณ ผลการศึกษาพบว่า 1. ระดับการบริหารจัดการพลังงาน การจัดการนวัตกรรมทางสังคมและประสิทธิผลการประหยัดพลังงานอยู่ในระดับสูงทุกด้าน ในภาพรวมการจัดการนวัตกรรมทางสังคมมีค่าเฉลี่ยสูงกว่าปัจจัยอื่น 2. องค์ประกอบสำคัญของปัจจัยด้านการบริหารจัดการพลังงานและการจัดการนวัตกรรมทางสังคมส่งผลต่อปัจจัยด้านประสิทธิผลการประหยัดพลังงานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 โดยสามารถส่งผลได้ร้อยละ 83.7 การวิจัยครั้งนี้สามารถค้นพบแนวทางในการพัฒนาประสิทธิผลการประหยัดพลังงานของโรงงานอุตสาหกรรมได้โดยการพัฒนาตัวแปรที่ค้นพบในครั้งนี้ คือ การทบทวนแนวคิดหลักของนวัตกรรมทางสังคม ผลของการนำความรู้เข้าสู่องค์กร มีการสื่อสารที่เปิดกว้างและโปร่งใส การวิเคราะห์วางแผนการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ และการนำนวัตกรรมทางสังคมเข้าสู่กิจกรรมธุรกิจ
References
สำนักงานปลัดกระทรวงพลังงาน. (2564). แผนปฏิบัติราชการ ราย 5 ปี พ.ศ.2566-2570 ของกระทรวงพลังงาน. กรุงเทพฯ: กระทรวงพลังงาน.
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.). (2563). โมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG. กรุงเทพฯ: สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ.
AMATA. (2024). Energy management report. AMATA Corporation.
Chulalongkorn University. (2025). CU Social Innovation Hub: Research and impact. Retrieved 17 March 2025, from https://www.research.chula.ac.th/en/cu-social-innovation-hub/.
Díaz‐García, C., González‐Moreno, Á., & Sáez‐Martínez, F. J. (2015). Eco‐innovation: Insights from a literature review. Innovation, 17(1), 6–23. https://doi.org/10.1080/14479338.2015.1011060.
Glisson, C., & Williams, N. J. (2015). Assessing and changing organizational social contexts for effective mental health services. Annual Review of Public Health, 18(36), 507-523.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2019). Multivariate data analysis (8th ed.). Cengage Learning.
Howaldt, J., Kaletka, C., Schröder, A., & Zirngiebl, M. (2018). Atlas of social innovation – Practices for a better future. Sozialforschungsstelle Dortmund, TU Dortmund University.
International Organization for Standardization. (2018). ISO 50001:2018 – Energy management systems — Requirements with guidance for use. ISO. https://www.iso.org/standard/69426.html.
Klejwitz, J., Zeyen, A., & Hansen, E. G. (2012). Intermediaries driving eco-innovation in SMEs: A qualitative investigation. European Journal of Innovation Management, 15(4), 442–467.
Mulgan, G. (2019). Social innovation: How societies find the power to change. Policy Press.
Phillips, W., Lee, H., Ghobadian, A., O’Regan, N., & James, P. (2015). Social innovation and social entrepreneurship: A systematic review. Group & Organization Management, 40(3), 428–461.
Porter, M. E., & van der Linde, C. (1995). Toward a new conception of the environment-competitiveness relationship. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 97–118. https://doi.org/10.1257/jep.9.4.97.
Richman, E. E. (2016). Measurement and verification of energy savings and performance from advanced lighting controls. Pacific Northwest National Laboratory. https://www.osti.gov/biblio/1244177.
Sherwin, E. D., Meyer, R. M., & Azevedo, I. M. L. (2022). Limitations of econometric evaluation of nonrandomized residential energy efficiency programs: A case study of Northern California rebate programs. Environmental Data Science, 1, e1. doi:10.1017/eds.2021.1.
Sioshansi, F. P. (Ed.). (2013). Energy efficiency: Towards the end of demand growth. Elsevier.
Siva, A. (2023). Total Energy Management: Reduce Energy Costs and Improve Profits. https://facilio.com/blog/total-energy-management/.
Sussman, R., & Chikumbo, O. (2016). Behavior changes programs: Status and impact. American Council for an Energy-Efficient Economy. https://www.aceee.org/research-report/b1601.
Thai-Koujyo. (2568). นิคมอุตสาหกรรมอมตะซิตี้ ชลบุรี. สืบค้น 17 มีนาคม 2568 จาก https://www.thai-koujyo.com/ ie_summary.php?lg=th&ineid=0004.
Thollander, P., & Palm, J. (2013). Improving energy efficiency in industrial energy systems: An interdisciplinary perspective on barriers, energy audits, programs, and policies. Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4471-4162-4.
Unceta, A., Luna, Á., Castro, J., & Wintjes, R. (2020). Social innovation regime: An integrated approach to measure social innovation. European Planning Studies, 28(5), 906-924.
