หุ่นพยนต์กับการป้องกันโรคโควิด-19: การศึกษาตามแนวคิดคติชนวิทยา 3 มิติ ของกิ่งแก้ว อัตถากร

ผู้แต่ง

  • ภาณุวัฒน์ สกุลสืบ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

คำสำคัญ:

โควิด-19, ความเชื่อ, พิธีกรรม, หุ่นพยนต์, คติชนวิทยา 3 มิติ

บทคัดย่อ

            บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์บทบาทของหุ่นพยนต์ที่สร้างขึ้นเพื่อใช้ในการป้องกันโรคโควิด-19 ของกลุ่มศรัทธาวัดปงสนุกเหนือ ต.เวียงเหนือ อ.เมือง จ.ลำปาง ด้วยมุมมองทางคติชนวิทยา 3 มิติ งานวิจัยนี้ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยภาคสนาม คัดเลือกผู้บอกข้อมูลแบบเจาะจง เครื่องมือในการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก เมื่อได้ข้อมูลจากการสัมภาษณ์และการสังเกตอย่างมีส่วนร่วมแล้วนำมาศึกษาด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์

            ผลการศึกษาพบว่า ในมิติปัจเจกบุคคล หุ่นพยนต์มีบทบาทช่วยให้คลายความคับข้องใจและคลายความรู้สึกตึงเครียดจากการรับทราบข้อมูลการระบาดของโรคโควิด-19 ในมิติสังคมวัฒนธรรม หุ่นพยนต์มีบทบาทในด้านการแสดงออกทางวัฒนธรรมของท้องถิ่น และในมิติเหนือโลก หุ่นพยนต์ในฐานะทหารของเจ้าพ่อประตูผามี บทบาทในการเชื่อมโยงกับวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์กับเจ้าพ่อประตูผาที่จะคอยป้องกันไม่ให้โรคโควิด -19 เข้ามาในตัวเมืองของจังหวัดลำปางได้

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุข. (2563). “โรคติดต่อเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID19)” [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/situation.php.

กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. (2563). “พระไภษัชยคุรุ.” [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://www.facebook.com/prfinearts/photos/a.305430349524416/2890291164371642

ข่าวสดออนไลน์. (2563). “หน้ากากผ้ามัสลิน “นะปัดตลอด” วัดไผ่ล้อม จ.นครปฐม” [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://www.khaosod.co.th/newspaper-column/amulets/news_3781914

เจษฎา เนตะวงศ์. (2563). การต่อสู้ ต่อรองของชุมชนชาติพันธุ์กับการแพร่ระบาดของโคโรน่าไวรัส (COVID 19). [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://www.sac.or.th/main/th/article/detail/111.

ณัฐภัทร์ สุรินทร์วงศ์. (2562). การสื่อสารระหว่างมิติเปรียบเทียบตะวันออกและตะวันตก : กรณีศึกษาพิธีกรรมฟ้อนผีมดบ้านดอกบัวและนิทราพยากรณ์ของเอ็ดการ์ เคย์ซี (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์). มหาวิทยาลัยนเรศวร. พิษณุโลก.

เปรมวิทย์ วิวัฒนเศรษฐ์ และธิดารัตน์ ผมงาม. (2562). เจ้าพ่อประตูผา: จากความเชื่อและพิธีกรรมสู่บทบาทสำคัญในชุมชนลำปาง, Veridian E-Journal, 12(2), 276-294.

พระยาประชากิจกรจักร. (2504). พงศาวดารโยนก ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. กรุงเทพ: ศิลปาบรรณาคาร.

สนั่น ธรรมธิ. (2558). ล้านนาพฤกษาคดี. เชียงใหม่: สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

อรอุษา สุวรรณประเทศ. (2555). กว้างกว่าโลก เหนือจักรวาล ขอบข่ายอันไพศาลของวิชาคติชนวิทยา. วารสารวิทยาจารย์, 111(3), 25-28.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2547). พจนานุกรมล้านนา-ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2542). ตาแหลว ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่มที่ 5 (น.2376). กรุงเทพ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.

อุดม รุ่งเรืองศรี. (2542). ผีอารักษ์ ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่มที่ 14 (น.7225). กรุงเทพ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2023-04-30

รูปแบบการอ้างอิง

สกุลสืบ ภ. . (2023). หุ่นพยนต์กับการป้องกันโรคโควิด-19: การศึกษาตามแนวคิดคติชนวิทยา 3 มิติ ของกิ่งแก้ว อัตถากร. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ปริทัศน์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 11(1), 79–89. สืบค้น จาก https://so15.tci-thaijo.org/index.php/jhssrlpru/article/view/2525

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย