หุ่นพยนต์กับการป้องกันโรคโควิด-19: การศึกษาตามแนวคิดคติชนวิทยา 3 มิติ ของกิ่งแก้ว อัตถากร
คำสำคัญ:
โควิด-19, ความเชื่อ, พิธีกรรม, หุ่นพยนต์, คติชนวิทยา 3 มิติบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์บทบาทของหุ่นพยนต์ที่สร้างขึ้นเพื่อใช้ในการป้องกันโรคโควิด-19 ของกลุ่มศรัทธาวัดปงสนุกเหนือ ต.เวียงเหนือ อ.เมือง จ.ลำปาง ด้วยมุมมองทางคติชนวิทยา 3 มิติ งานวิจัยนี้ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยภาคสนาม คัดเลือกผู้บอกข้อมูลแบบเจาะจง เครื่องมือในการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก เมื่อได้ข้อมูลจากการสัมภาษณ์และการสังเกตอย่างมีส่วนร่วมแล้วนำมาศึกษาด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์
ผลการศึกษาพบว่า ในมิติปัจเจกบุคคล หุ่นพยนต์มีบทบาทช่วยให้คลายความคับข้องใจและคลายความรู้สึกตึงเครียดจากการรับทราบข้อมูลการระบาดของโรคโควิด-19 ในมิติสังคมวัฒนธรรม หุ่นพยนต์มีบทบาทในด้านการแสดงออกทางวัฒนธรรมของท้องถิ่น และในมิติเหนือโลก หุ่นพยนต์ในฐานะทหารของเจ้าพ่อประตูผามี บทบาทในการเชื่อมโยงกับวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์กับเจ้าพ่อประตูผาที่จะคอยป้องกันไม่ให้โรคโควิด -19 เข้ามาในตัวเมืองของจังหวัดลำปางได้
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุข. (2563). “โรคติดต่อเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID19)” [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/situation.php.
กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. (2563). “พระไภษัชยคุรุ.” [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://www.facebook.com/prfinearts/photos/a.305430349524416/2890291164371642
ข่าวสดออนไลน์. (2563). “หน้ากากผ้ามัสลิน “นะปัดตลอด” วัดไผ่ล้อม จ.นครปฐม” [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://www.khaosod.co.th/newspaper-column/amulets/news_3781914
เจษฎา เนตะวงศ์. (2563). การต่อสู้ ต่อรองของชุมชนชาติพันธุ์กับการแพร่ระบาดของโคโรน่าไวรัส (COVID 19). [ออนไลน์]. สืบค้นจาก https://www.sac.or.th/main/th/article/detail/111.
ณัฐภัทร์ สุรินทร์วงศ์. (2562). การสื่อสารระหว่างมิติเปรียบเทียบตะวันออกและตะวันตก : กรณีศึกษาพิธีกรรมฟ้อนผีมดบ้านดอกบัวและนิทราพยากรณ์ของเอ็ดการ์ เคย์ซี (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์). มหาวิทยาลัยนเรศวร. พิษณุโลก.
เปรมวิทย์ วิวัฒนเศรษฐ์ และธิดารัตน์ ผมงาม. (2562). เจ้าพ่อประตูผา: จากความเชื่อและพิธีกรรมสู่บทบาทสำคัญในชุมชนลำปาง, Veridian E-Journal, 12(2), 276-294.
พระยาประชากิจกรจักร. (2504). พงศาวดารโยนก ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. กรุงเทพ: ศิลปาบรรณาคาร.
สนั่น ธรรมธิ. (2558). ล้านนาพฤกษาคดี. เชียงใหม่: สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อรอุษา สุวรรณประเทศ. (2555). กว้างกว่าโลก เหนือจักรวาล ขอบข่ายอันไพศาลของวิชาคติชนวิทยา. วารสารวิทยาจารย์, 111(3), 25-28.
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2547). พจนานุกรมล้านนา-ไทย ฉบับแม่ฟ้าหลวง. (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่: โรงพิมพ์มิ่งเมือง.
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2542). ตาแหลว ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่มที่ 5 (น.2376). กรุงเทพ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
อุดม รุ่งเรืองศรี. (2542). ผีอารักษ์ ในสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่มที่ 14 (น.7225). กรุงเทพ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ปริทัศน์ มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
