กาพย์มหาชาติ ลิลิตจันทกินรชาดก : วรรณกรรมคำหลวงสมัยอยุธยา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากาพย์มหาชาติ และลิลิตจันทกินรชาดกว่าเป็นวรรณกรรมคำหลวงหรือไม่ วิธีการศึกษาใช้เกณฑ์ 7 ประการ ของวรรณกรรมคำหลวงเป็นหลักในการศึกษา ผลการศึกษาพบว่ากาพย์มหาชาติ และลิลิตจันทกินรชาดกเป็นวรรณกรรมคำหลวงสมัยอยุธยาโดยกาพย์มหาชาติมีลักษณะตรงกับเกณฑ์ของวรรณกรรมคำหลวง 4 ประการ ได้แก่ 1) พระมหากษัตริย์มีพระบรมราชโองการให้แต่ง 2) เป็นหนังสือแบบฉบับสำหรับเทศน์มหาชาติของทางราชการ 3) มีที่มาจากคัมภีร์พุทธศาสนาและแสดงสาระสำคัญทางความคิดผ่านคำสอนของพระพุทธเจ้า เมื่อครั้งเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ 4) ยกคาถาจากต้นฉบับภาษาเดิม คือ ภาษาบาลี แล้วแปลแต่งเป็นภาษาไทยในรูปแบบของร้อยกรอง ส่วนลิลิตจันทกินรชาดก มีลักษณะตรงกับเกณฑ์ของวรรณกรรมคำหลวง 3 ประการ ได้แก่ 1) พระมหากษัตริย์มีพระบรมราชโองการให้แต่ง 2) มีที่มาจากคัมภีร์พุทธศาสนาและแสดงสาระสำคัญทางความคิดผ่านคำสอนของพระพุทธเจ้า เมื่อครั้งเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ 3) ยกคาถาจากต้นฉบับภาษาเดิม คือ ภาษาบาลี แล้วแปลแต่งเป็นภาษาไทยในรูปแบบของร้อยกรอง ผลการศึกษายังพบว่า วรรณกรรมคำหลวงในประเทศไทย มีทั้งหมด 7 เรื่อง ได้แก่ 1) มหาชาติคำหลวง 2) กาพย์มหาชาติ  3) ลิลิตจันทกินรชาดกคำหลวง 4) สุปรีติธรรมราชชาดกคำหลวง 5) นันโทปนันทสูตรคำหลวง 6) พระมาลัยคำหลวง 7) พระนลคำหลวง