แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี

Main Article Content

ณัทวดี สินสุข
สุริยะ รูปหมอก

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาความต้องการจำเป็นของภาวะผู้นำของนักเรียนและ 2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ สถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี ปีการศึกษา 2566 จำนวน 25 โรงเรียน กำหนดผู้ให้ข้อมูลสถานศึกษาละ 6 คน ประกอบด้วย ครูที่ปรึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 – 6 รวมทั้งสิ้น 150 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง และแบบประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ฐานนิยม การวิเคราะห์ดัชนีความต้องการจำเป็น และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ภาวะผู้นำของนักเรียนในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี ที่มีดัชนีความต้องการจำเป็นสูงที่สุด ได้แก่ การเสริมสร้างกำลังใจ รองลงมา คือ การเป็นต้นแบบนำทาง การสร้างแรงบันดาลใจในการมีวิสัยทัศน์ร่วมกัน การท้าทายกระบวนการ และการมอบอำนาจให้ผู้อื่นสามารถปฏิบัติงาน ตามลำดับ
2. แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี ดังนี้
2.1 การวางแผน ผู้บริหารควรวิเคราะห์บริบท กำหนดเป้าหมาย และออกแบบกิจกรรมพัฒนาภาวะผู้นำอย่างเป็นระบบ
2.2 การนำแผนไปสู่การปฏิบัติ ผู้บริหารควรจัดกิจกรรมต่อเนื่อง เปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วม และใช้กระบวนการโค้ชชิ่งเพื่อพัฒนาทักษะผู้นำ
2.3 การประเมินผล ผู้บริหารควรใช้วิธีที่หลากหลาย สังเกตพฤติกรรมและผลการเปลี่ยนแปลงของนักเรียน เพื่อนำผลไปปรับปรุงและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
สินสุข ณ., & รูปหมอก ส. (2025). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี. วารสาร ปัญญาลิขิต, 4(4), 32–49. สืบค้น จาก https://so15.tci-thaijo.org/index.php/PYJ/article/view/2363
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

ชัยศาสตร์ คเชนทร์สุวรรณ (2563). การพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษา (วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยพะเยา.

ชนาภรณ์ ปรีคง. (2565). ผลของการใช้กระบวนการเรียนการสอนตามรูปแบบข้ามทฤษฎีที่มีต่อความสามารถในการเผชิญและฟันฝ่าอุปสรรคของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ณิชาพร ปิติโชติสกุล. (2564) บทบาทผู้บริหารสถานศึกษาในการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้เชิงรุกในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาอุบลราชธานี (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

รัตนา เหลืองาม. (2562). ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 ที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี เขต 1 (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

ยงยุทธ ดูสาย, อินถา ศิริวรรณ และ บุญเชิด ชำนิศาสตร์. (2562). กลยุทธ์การสร้างแรงจูงใจในการเรียนของนักเรียนระดับประถมศึกษาในสถานศึกษา สังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(3), 1379-1396.

ศักดิ์ชัย ภู่เจริญ. (2560). ภาวะผู้นำ. กรุงเทพฯ : พลก๊อปปี้ เซอร์วิสแอนด์ซัพพลาย.

สำราญ ตั้งศรีทอง, อดิศร เนาวนนท์ และ สมร แสงอรุณ. (2563). การพัฒนาหลักสูตรเพื่อส่งเสริมแรงบันดาลใจในการเรียนรู้ตามแนวคิดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น. วารสารวิจัยชุมชน, 15(3), 214-227.

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี. (2566). การจัดประเภทสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาราชบุรี. สืบค้นเมื่อ ธันวาคม 10, 2567, จากhttps://sites.google.com/ sesao8.go.th/plan

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2579. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

Arti & Faraz, R. (2025). Peer Influence and Risk-Taking Behavior in Adolescents. International Journal of Research Culture Society, 9(2), 1-10.

Gordana. (2020). How to Nurture Student Leadership. Retrieved April 22, 2024, from https://unifyhighschool.org/student-leadership/

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.

K.R. Mangalam World School. (2024). The Importance of Leadership Skills in Students’ Life. Retrieved April 26, 2024, from https://www.krmangalamgurgaon.com/blogs/the-importance-of-leadership-skills-in-students-life/

Kouzes, J. M. & Posner, B. Z. (2006). Student Leadership Practices Inventory. (2nded.). California: Jossey-Bass.

Kouzes, J. M. & Posner, B. Z. (2021). LPI: Leadership Practices Inventory. California: Jossey-Bass.

Muaza, S., Rumeli, M. S., & Rahman, M. M. (2021). Youth Leadership Development through Training Transfer and Mentoring. International Journal of Youth Development, 11(2), 45-60.

Newby, T. J., Stepich, D. A., Lehman, J. D. & Russell, J. D. (2011). Educational Teachnology for Teaching and Learning. New Jersey: Merrill/Prentice-Hall.

Njaramba, W. N. (2022). Student Leadership Roles and Its Impact on Academic PERFORMANCE. International Journal of Economics, Commerce and Management, 10(5), 40-60.

Ortega, M. (2024). The importance of student leadership in high school at Northbridge. Retrieved April 25, 2024, from https://www.nordangliaeducation.com/nisc-cambodia/news/2023/05/24/the-importance-of-student-leadership-in-high-school-at-northbridge

Oyedare, I. O., Kaufman, E., & Council, A. (2025). Building the future: A practice-based approach to youth leadership development. Journal of Leadership Education, 24(1), 1-15.

Raudoniute, R. & Dey, M. B. (2024). Student leadership development within the primary years: perceptions of leaders and teachers in an Eastern European International School. International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 3(13), 1-13.

The Country School. (2024). Why Children Learning Leadership is So Important. Retrieved April 25, 2024, from https://www.thecountryschool.org/country-life-blog/why-children-learning-leadership-is-so-important

Wiley, J. (2024). Student Leadership Challenge. Retrieved April 22, 2024, from https://www.leadershipchallenge.com/solutions/student-leadership.aspx

Whitworth Park Academy. (2024). Student Leadership. Retrieved April 23, 2024, from https://whitworthpark.org.uk/school-life/student-leadership/